Pandemi sonrası ofis ve ticari gayrimenkul sektörü alt üst olurken pek çok ekonomist bu alanlardaki sorunlara dikkat çekmeye başladı. Sektöre ilişkin son uyarı ise 2008’de konut sektörünün çöküşünü tahmin eden ekonomist Gary Shilling’den geldi. Shilling, “Bence şu anda en büyük balon ticari gayrimenkul” dedi.
“BALON ÇATLAMAYA BAŞLADI”
Shilling 2008’de birçok Wall Street bankasını çökerten ve küresel mali krize yol açan temerrütlere atıfta bulunarak, “Bu, ipotekli konut kredisi çılgınlığı kadar büyük değil ama bence çatlamaya başlayan bir balon” dedi. Konut piyasası kahini olarak bilinen Shilling, çöküşten önce riskli kredilerin ABD ekonomisi için “en büyük finansal sorun” olduğu uyarısında bulunmuş ve Ocak 2006’da “Konut Balonu Muhtemelen Patlayacak” başlıklı bir makale yazmıştı.
“ÇOK YÜKSEK FAİZ ORANLARI İSTİYORLAR”
Pandeminin ardından yaygınlaşan ve pek şok şirkette model olarak uygulanan uzaktan veya hibrit çalışmanın ticari gayrimenkulleri etkileyeceğini belirten Shilling, “Şimdi boş olan ofis binaları var ve sorunlardan biri bu ofis binalarının vadelerinin yaklaşıyor olması. Mortgage kredisi verenler ya kredileri yenilemek istemiyor ya da bunu yapmak için çok daha yüksek faiz oranları istiyorlar” ifadelerini kullandı.
“KISA SÜRE İÇİNDE RESESYONA GİRECEĞİZ”
“Bir süredir sıkıntıda olan oteller ve alışveriş merkezleri gibi diğer ticari gayrimenkuller de var” diyen Shilling ayrıca borsaların pandemiden bu yana en düşük seviyesine gerileyebileceğini belirterek, “Eğer zaten içinde değilsek, muhtemelen kısa süre içinde bir resesyona gireceğiz” tahmininde bulundu.
“BORSA SERT DÜŞECEK”
Shilling “Hisse senetlerinin zirveden dibe yaklaşık yüzde 30 ila yüzde 40 düşeceği görüşündeyim. Resesyonların güvenilir bir şekilde habercisi olan başlıca göstergelerin çoğuna bakarsanız, resesyondan kaçmak oldukça zordur” dedi.
VERİLER DOĞRULAR NİTELİKTE
Ticari gayrimenkul piyasalarındaki veriler de Shilling’i doğrular nitelikte. Mortgage Bankacıları Birliği’ne (MBA) göre, ofis, apartman ve diğer ticari mülkleri içeren ticari ipoteklerin temerrüt oranları dört çeyrektir art arda yükseliyor. Üçüncü çeyrekte ofis kredilerinin yüzde 5’inden fazlası, perakendeci kredilerinin ise yüzde 5’i temerrüde düştü.
